Renbaanveld en Zwarteveld

Rond 08:00 kwamen wij zondag aan op het Pannenland. Vandaag hebben wij het Renbaanveld en het Groot Zwarteveld als doel en geven wij wat informatie over de geschiedenis van beide locaties.

De gelopen route.

We lopen op de Pannenlanderweg als we een Pimpelmees horen zingen. We gaan op zoek en vinden deze kleine rakker, hij kijkt even schuin naar beneden en gaat verder met zingen.

Het is nog lekker vroeg en dat is te zien aan de lange schaduwen die op het pad vallen. Dit damhert steekt het pad over om zicht bij de andere herten te voegen die zich in het verboden gebied achter het hek bevinden.

Als de lekkere malse blaadjes wat hoger hangen, ga je gewoon even op je achterpoten staan. En voor ons levert het een leuk plaatje op.

Via het achterste Pannenland lopen we richting de Donderhoek. Dit is altijd een mooie plek om landschapsfoto's te maken.

Langs het water op het plaatje hierboven barst het weer van de kleine kikkertjes, dus moet je goed kijken waar je loopt als je ze niet onder je schoenen wilt verpletteren. Deze hangt aan het mos langs het pad.

We gaan verder en komen aan bij de Donderhoek en staan nu op de kruising die de Schulperdam heet. Helemaal op de achtergrond zie je de bomen van het Eiland van Rolvers.

We gaan hier rechtsaf het Pietjes Zwarteveld op en lopen richting het Vliegermonument. Langs het pad ligt dit drietal in de zon. De geweien beginnen alweer te groeien en zijn nu nog met huid bedekt.

We lopen niet helemaal door naar het vliegermonument maar nemen het eerste pad links richting het Zwarteveldkanaal. Dit is het zicht richting het Pannenland.

Dit is het zicht recht naar de overkant waar het Astrid Driftje ligt. Dit stukje AWD heeft zijn naam te danken aan de jachthond Astrid die hier per ongeluk door een beetje te fanatieke jager werd doodgeschoten.

Het Zwarteveldkanaal is onnatuurlijk diep gegraven. Hoe diep het kanaal is kan ik niet precies zeggen, maar als ik mag schatten naar aanleiding van een oude foto, dan schat ik de diepte op ongeveer 15 meter. Het verdiepen van dit kanaal is in 1901 begonnen en er reed toen een stoomtrein door het kanaal, waarschijnlijk om het afgegraven zand af te voeren.  

Dit is het uiteindelijke resultaat van de inspanningen in 1901.

We verlaten het Pietjes Zwarteveld nadat we deze Vink vastleggen. Hij is duidelijk de heer en meester van dit stukje AWD.

Op het Groot Sprenkelveld genieten we even van het ontbijt en als we klaar zijn begint het een beetje te regenen. Gelukkig zijn we vlakbij het bos bij het Renbaanveld, daar zien we deze rupsen aan een zijde draadje hangen.

We nemen één van de draadjes mee voor onder de microscoop en het valt op hoe sterk deze draden nog zijn. Hieronder de rupsendraad met een 60X en 200X vergroting. Daar moet heel wat werk ingezeten hebben want deze draad lijkt uit meerdere draden te bestaan.

We komen aan op het Renbaanveld. De meeste bloggers kennen dit standpunt wel, maar weten niet dat de heuvel waarop ze hier staan de "Tribune" heet. Hoe de "Tribune" is ontstaan weet men niet precies, men denkt dat de heuvel door het stuiven van het zand is ontstaan. Op oude kaarten bestaat deze plas namelijk niet, dus het kan zijn dat na 1850 het zand is gaan stuiven en deze kuil en heuvel zijn ontstaan.

Na de Franse overheersing werd op deze exacte plek in 1844 een heuse Paarden Renbaan aangelegd dus was het hier vroeger niet zo diep dat er zoveel water op deze plek bleef staan.  Op het terrein van de renbaan stond ook een gebouw en aan de westzijde van de renbaan stond een tribune.
Nicolaas Beets beschreef de renbaan in zijn verslag van de eerste rennen "Thans zijn wij in de bijna onafzienbare opene vlakte in het duin, die door het renpark wordt omsloten. Waar ge in het rond de oogen ook wendt, ziet ge den helder blaauwen gezichts-einder rusten op eene reeks van gele zandheuvelen, die door de zon schitterend worden verguld."
Deze renbaan was zo'n beetje de voorloper van het circuit van Zandvoort :-)

Vanaf de Zandvoortselaan liep de weg naar de Renbaan, over wat nu de Doktersdrift heet (genoemd naar dr. S. Posthuma, oud-jachtpachter van dit gebied) en door de Punt.
Aanvankelijk was de belangstelling voor de renbaan zo groot dat op de Zandvoorterweg een file van rijtuigen stond te wachten op toegang tot de renbaan. Dit duurde tot 1850, vanaf dit jaar werd er geen gebruik meer van gemaakt. De huidige Renbaanplas is bij het begin van de rivierwaterinfiltratie als overloop gebruikt, wanneer er meer wateraanvoer was dan het infiltratiegebied kon verwerken.

Vanaf 1896 tot 1912 lag er net iets ten zuiden van de renbaan ook een vinkenbaan. Deze vinkenbanen werden gebruikt om vinken te vangen door kooitjes met levende vinken op te stellen, zodat de aangetrokken vinkjes gevangen konden worden met een 'Vinkentouw' een slagnet met twee 'deuren'.
De 'lokvinken' werden geblind. Men schroeide de oogleden op elkaar en ze werden 'gemuit'. De vinken werden in de zomer in een donkere kast geplaatst, en tegen de herfst werden de lichtschuifjes van de kast iedere dag iets verder open gezet.

Als de vangtijd aanbrak dachten de vinken dat het voorjaar was en begonnen te zingen. Op grote borden werd bijgehouden hoe groot de vangst was en wie de grootste slag geslagen had. De vogelwet van 1912 verbood het vangen van vogels anders dan voor het houden in kooien.
In de AWD waren meerdere vinkenbanen aangelegd, het vinkershuisje bij het Renbaanveld is later overgebracht naar het openluchtmuseum in Arnhem.   

We lopen verder over de 'Tribune' en schieten daar dit plaatje. De bloem mogelijk een Zeemelkdistel.

Aan het einde van de 'Tribune' komen we weer bij het open veld en zien deze boom die vol zit met rupsen die aan het verpoppen zijn.

We lopen naar de andere kant van de Renbaanplas en hier kunnen we de jonge Aalscholvers in hun nest fotograferen. Geen plek om lang te blijven staan want de brandnetels zitten hier onder de vogelpoep. Dus neem een paraplu mee als je daar lang wilt blijven rondhangen :-)

De binnenkant van een Aalscholver ei 60x vergroot onder de microscoop.

We vervolgen onze weg langs het Barnaart kanaal in de richting van de Duizendmeterweg en aan de rand van het verboden gebied zien we deze zwaan met jongen. We pauzeren even bij de schuilhut waar een hele kudde fotografen over de grond rollen om plaatjes van de slanke moervos te schieten. Na een hapje en drankje gaan we op weg naar het Groot Zwarteveld of Swartevelt zoals men dit vroeger noemde.

Het Groot Zwarteveld. Hier stond vroeger o.a. het huis van Toon en Keetje Jansen. In 1908 trouwde Toon en Keetje en betrokken de woning op het Zwarteveld. Toon werd in dat zelfde jaar aangesteld als jachtopzichter en vierde in 1948 zijn 40 jarig jubileum in deze functie. Toon woonde toen al op de Zantvoorderlaan omdat de bezetter in 1942 het huis van Toon en Keetje met de grondgelijk maakte. Een jaar na zij 50 jarige jubileum overleed Toon in 1959.  Voor 1908 (vanaf 1891) woonde de Legendarische 'Ome jan' van Hoonschoten in een voormalige boerderij op het Groot Zwarteveld. Ome Jan is 60 jaar lang jachtopzichter geweest in het Zanvoortse duin.

Op het Groot Zwarteveld kun je nog steeds de contouren van het oude landgebruik herkennen. In 1848 melde ene heer van de Aa dat het een duinvalei was met een oppervlakte van 50 bunder en dat een gedeelte in gebruik was voor de aardappelteelt. Het duinzand op het Groot Zwarteveld is donker van kleur en daar komt de naam van dit veld vermoedelijk vandaan.

De vlakte van het Groot Zwarteveld wordt niet begraast, maar gemaaid. Om de poeltjes groeit vegetatie die te kwetsbaar is voor koeienpoten. Door het maaien ontstaan zomers de kleurschakeringen die op de foto's al redelijk goed te zien zijn. Je ziet hier verschillende grassen en zegges (kruiden), zoals reukgras, tandjesgras, bevertjes,  padderus, veldbies, duinrus, cyperzegge en waterbies. Ook vind je bloemen zoals, rietorchis, grote en kleine addertong, ratelaar, kattestaart, koningsvaren, parnassia en andere vochtminnende soorten. 

We lopen verder richting de Kippendellen en Janny spot deze Platbuik libel (man). Met dank voor de naan van deze libel aan Peter Van Duijn.

Tussen de Kippendellen en het Kromboomsveld licht dit mooie stukje AWD waar wij altijd graag even aan de waterkant zitten om te genieten van het uitzicht.

Net om de hoek staat een gigantische braamstruik die nu nog in bloei staat.

We lopen langs het Nieuw Kanaal richting het Pannanland. Het Nieuw Kanaal is uitgegraven met behulp van een graafmachine die in de volksmond de 'IJzeren man' werd genoemd.   













En zo komen we weer aan bij het beginpunt van deze 5 uur durende wandeling door de AWD.
Wij hebben ons uitstekend vermaakt en ik hoop jullie ook tijdens het lezen van het blog!

Iedereen bedankt voor de reacties op de vorige blogs!!

Groet,

Peter en Janny.